Inzichten

Non-verbale Communicatie

Ontdek wat non-verbale communicatie nu echt is, hoe je er mee aan de slag kan en vooral waar je op dient te letten.

Wat is non-verbale communicatie?

Non-verbale communicatie is de communicatie die zich afspeelt in het ‘niet gesprokene’. Mensen gebruiken verbale communicatie (= gesproken communicatie) om zich uit te drukken en conversaties aan te gaan. Of om tegen zichzelf te spreken in hun hoofd. Sommigen noemen dit gedachten of ook de interne werelddialoog. Anderen het orkest of de discotheek in hun hoofd.

Dit laatste is cruciaal om iemand zijn non-verbale communicatie te begrijpen. Het zit namelijk zo dat wanneer we in gesprek zijn met onszelf, we aan de hand van onze non-verbale communicatie onze interne wereld uitleggen aan de goede observator.

Non-verbale communicatie is niet te vergissen met lichaamstaal, de taal waar we alleen lichaamshoudingen mee bedoelen. Hierbij laten we ons dikwijls leiden door aannames die voortvloeien uit films, televisiereeksen en boeken.

Non-verbale communicatie is een verzamelterm voor al wat ‘niet gezegd’ wordt met woorden. Denk aan het gebruik van je stem, je handen, hoe je je beweegt in een ruimte, hoe zaken op je gezicht te lezen staan en zo verder.

Sommige studies beweren dat gesproken communicatie slechts 7% van onze taal uitmaakt. Met andere woorden: 93% van onze communicatie is non-verbaal en paraverbaal. Het is dus zeker de moeite waard om jezelf hierin te verdiepen.

non-verbale communicatie expert - Tom Saeys

Hoe werkt non-verbale communicatie?

Non-verbale communicatie werkt op een dieper level van je zijn. Stel dat je iets wil verbergen voor je gesprekspartner, dan gaat je lichaam je alsnog verraden.

Als je een kind betrapt op iets wat niet mag, dan gaat het kleintje zich schuldig gedragen en zich schamen als hij of zij gecorrigeerd wordt. Kinderen bezitten de interne woordenschat nog niet om zichzelf goed uit te drukken. Volwassenen daarentegen zijn veel beter gewapend en laten zich niet meer zo snel misleiden door hun brein om zomaar alles op tafel te gooien.

Kan je non-verbale communicatie controleren?

Non-verbale communicatie werkt dus als het ware als een automatische piloot. Indien je congruent spreekt (menen en geloven wat je vertelt) dan hoef je je geen zorgen maken. Het is vanaf het moment dat je iets vertelt waar je niet 100% achterstaat, dat je je in de gevarenzone begeeft. Wij, mensen, zullen er alles aan doen om er goed uit te zien. Als je ziek bent en je belt je collega, dan zijn we altijd nét iets zieker dan dat we zijn. Als het goed gaat, gaat het altijd beter dan dat het in werkelijkheid is.

Bijvoorbeeld, als je op reis gaat en het heeft 3 dagen geregend, dan is het de hele vakantie slecht weer geweest. Indien de zon scheen en het de hele tijd 30° was, dan gaan we het graag wat overdrijven en zeggen dat het nog warmer was.

Non-verbale communicatie 100% van de tijd onder controle krijgen, is een utopie. Het werkt vanuit een minder bewust stuk van ons brein. Mooi voorbeeld is het filmpje van Joachim Löw waar je duidelijk kan zien dat, eens iemand in zijn gedachten verzonken raakt, het lichaam, tegen beter weten in, begint te communiceren en ons tracht te troosten.

Wat zijn de onderdelen van non-verbale communicatie?

Er zijn heel wat soorten non-verbale communicatie, zo heb je het gebruik van je stem, de geheime kracht van je glimlach, de frons boven je ogen, de stand van je voeten, etc.

Beeld je het volgende in:

Houding: Hoe zit of staat iemand tegenover je? Als een patattenzak? Fier en rechtop? Met wie van deze 2 zou je in conversatie willen gaan?

Gezicht: Iemand kijkt boos, geërgerd en ongeïnteresseerd of glimlacht en kijkt met een open gezicht. Met wie van deze 2 zou je in conversatie willen gaan?

Stemgebruik: Iemand spreekt kalm en to the point of ratelt aan één stuk door zonder enige pauze te laten. Met wie van deze 2 zou je in conversatie willen gaan?

Oogcontact: Iemand kijkt je in de ogen of kijkt de hele tijd opzij. Met wie van deze 2 zou je in conversatie willen gaan?

Gebaren: Iemand staat de ganse tijd te molenwieken of is kalm en bedaard in de bewegingen met de handen. Met wie van deze 2 zou je in conversatie willen gaan?

Stel jezelf de vraag, wat toon ik met mijn lichaam tijdens:

een fijn gesprek vs een moeilijk gesprek
iemand die ik graag spreek vs iemand waar ik van denk, 'oh nee, niet dit weer'
oogcontact vs wegkijken
enthousiast spreken vs desinteresse.

Welke boodschap geef je zelf?

Belangrijk om weten, vanaf het moment dat er een incongruentie opvalt (als de woorden niet overeenkomen met wat je ziet), dien je in te zoomen en vragen te stellen. Welke vragen? Zie onze blog over verbindende communicatie.

Voorbeelden van non-verbale communicatie

Als we ruzie maken met onze partner, collega, baas … dan maakt ons brein een beslissing inzake het engagement dat we tonen in de ruzie.

Ofwel

Vechten we, hakken in het zand en gaan we in discussie,
Vluchten we, stappen we weg van de conversatie,
Bevriezen we en hopen we dat het zo snel mogelijk overgaat.

Onze zintuigen pikken signalen op en we interpreteren deze met onze eigen aannames, waarna we een beslissing nemen: vechten, vluchten of bevriezen.

Stel je nu dezelfde gesprekspartner voor op een leuk, informeel moment waar je samen lacht en plezier maakt. Welk gevoel overheerst er nu en hoe zie je de mensen bewegen? Hoe klinken hun stemmen? Hoe zie jij jezelf?

Een cliënt van me sprak me over de uitdagingen die hij ervaarde om mensen op te bellen. Vanaf het moment dat hij inzag dat dit een non-verbaal beeld was dat hij zelf opriep en dat hij dit eigenhandig kon veranderen in een meer positief beeld, kreeg hij meer zelfvertrouwen en begon hij telefonisch te prospecteren.

Non-verbale vs verbale communicatie

Het verschil tussen verbale en non-verbale communicatie zit in het woordje non. Ik weet het, een open deur die ik intrap. Verbaal, de woorden die we gebruiken en non-verbaal, al de rest. Deze 2 staan altijd met elkaar in verbinding.

Wanneer een emotie de bovenhand krijgt en we deze onder woorden proberen te brengen, volgt onze non-verbale communicatie en visa versa.

Oefening: vertel een triest verhaal met een opgewekte stem en een glimlach tot achter je oren. Hoor en voel hoe de twee elkaar beïnvloeden.

Het toverwoord hier is congruentie. Indien de inhoud van je verhaal overeenkomt met je non-verbale communicatie, gaan mensen luisteren. Zo niet, luisteren ze niet en kruipen ze in hun eigen hoofd. Lees onze blog actief luisteren.

Hoe belangrijk is non-verbale communicatie?

Non-verbale communicatie verhoudingen

7% van onze communicatie wordt verbaal opgenomen. Dit bewijst het belang dat je je bewust dient te zijn wat je non-verbale communicatie (55%) vertelt.

Para verbale communicatie is onder andere de snelheid en de hoogte waarmee je spreekt, met andere woorden, het gevoel dat je bij iemand krijgt wanneer zij of hij spreekt. Luister naar de stem van Barry White vs Karen van Will & Grace.

Je bewust worden van het gebruik van je lichaam, je stem, je oogcontact en je glimlach is een must.

Let wel, Rome werd niet in één dag gebouwd, wees geduldig en blijf trainen.

Non-verbale communicatie in je bedrijf

Wil je non-verbale communicatie aanwenden in je bedrijf om mensen te inspireren, enthousiasmeren of te laten participeren? Dan is het belangrijk dat je ervan bewust bent dat we in 2 standen fungeren.

De performance modus: ik weet dat ik voor de groep sta en mijn verhaal vertel, hetzij enthousiast, hetzij serieus. Ik sta als het ware op het podium en ben me bewust van de aandacht
De ontspannen modus: na het brengen van de boodschap sta ik aan het koffieapparaat, verzonken in eigen gedachten (cfr. Joachim Löw hogerop in het artikel). Mijn non-verbale communicatie spreekt, ik ben me niet bewust van de aandacht maar mensen zien me alsnog.

Wees je altijd bewust van de mensen om je heen.

Training non-verbale communicatie

Jezelf trainen in non-verbale communicatie doe je best onder begeleiding. Zo leg je een goede fundering waarop je verder kan bouwen.

Vergeet niet dat je geleid wordt door je aannames en interpretaties van de wereld door je eigen bril.

Een expert brengt je in contact met de do’s & dont’s en de in’s & out’s van non-verbale communicatie. En vanaf dan is het trainen, trainen, trainen én… trainen.

Boeken over non-verbale communicatie

De geheimen van non-verbale communicatie – M.Salem
What every BODY is saying – J.Navarro
The dictionary of BODY language – J.Navarro
Lichaamstaal voor dummies – E. Kuhnke

Je non-verbale communicatie verbeteren, 5 tips

Enkele tips om het af te leren:

Oogcontact: maak voldoende oogcontact met je publiek. De ogen zijn de ramen naar de ziel. Het straalt zelfvertrouwen uit en geeft vertrouwen.
Glimlach: je glimlach, met je tanden bloot, is wat ons onderscheidt van de rest van het dierenrijk. Wij lachen om soortgenoten dichterbij te laten komen. Andere zoogdieren om soortgenoten af te schrikken. Glimlach terwijl je iemand de hand schudt.
Schouders ontspannen en adem vanuit je buik om rust en kracht uit te stralen.
Overtuigen: glimlach en knik, toon interesse
Handen: zij hebben hun eigen leven, sluit ze niet op in je zakken. Je prult met wat in je zakken zit en leidt zo jezelf én je gesprekspartner af.

gepubliceerd op 13 dec 2022

vorige volgende